مطابق فتوای مرجع عالیقدر حضرت آیت‌ ا... خامنه‌ای (مدظله‌العالی)

 

بیع سلف‏

س 1597: اینجانب یک آپارتمان مسکونى را از شرکتى بطور بیع سلف خریدارى کردم و مقدارى از پول آن را به صورت اقساط پرداخته و رسید گرفتم و هنوز هم نسبت به باقیمانده پول آن بدهکار هستم، سپس شرکت مزبور مبادرت به فروش آپارتمان من به بانک مسکن نمود و مقرّر کرد که آپارتمان دیگرى به قیمت امروز که معادل چهار برابر قیمت قبلى آن بود تحویل بگیرم، حکم این مسئله چیست؟

خرید آپارتمان مزبور بصورت قسطى از اساس باطل است، زیرا از شرایط صحّت بیع سلف، پرداخت نقدى همه ثمن به فروشنده در همان مجلس بیع است، بنابراین اگر آپارتمان مزبور بصورت بیع سلف خریدارى شده و همه ثمن در مجلس بیع، نقد باشد، فروشنده باید آنچه را که مبیع با تمامى اوصافش بر آن صادق است به خریدار تحویل دهد و حق ندارد از او براى تحویل مصداق مبیع پول بیشترى را مطالبه کند، همانگونه که نمى‏تواند چیزى را که مصداق مبیع نیست به او تحویل دهد و مشترى هم ملزم به قبول آن نیست هر چند آن را به همان قیمت به او بدهد چه رسد به اینکه مبلغ بیشترى را از او مطالبه نماید.

س 1598: اینجانب یک آپارتمان مسکونى را که هنوز ساختمان آن تکمیل نشده بود بطور قسطى خریدم و سپس قبل از آنکه ساختمان آن تکمیل شود و آن را از فروشنده تحویل بگیرم، مبادرت به فروش آن به شخص دیگرى نمودم، آیا این خرید و فروش صحیح است؟

اگر آپارتمان خریدارى شده یک آپارتمان مشخص و جزئى (معیّن) باشد که به صورت نسیه و قسطى آن را خریده‏اید به این شرط که فروشنده اقدام به تکمیل آن کند، خرید و همچنین فروش آن قبل از تکمیل شدن ساختمان آن و تحویل گرفتن آن از فروشنده اشکال ندارد.

س 1599: اینجانب از نمایشگاه بین المللى کتاب تهران تعدادى کتاب بصورت بیع سلف خریدم که نصف پول آن را از من گرفته و نصف دیگر را هنگام تحویل کتابها مى‏گیرند، و زمان پرداخت هم مشخص نیست، آیا این معامله صحیح است؟

اگر مبلغى که قبلا پرداخت شده به عنوان بیعانه باشد و بیع از زمان تسلیم کتابها و پرداخت باقیمانده پول آنها صورت بگیرد اشکال ندارد، ولى اگر بیع از هنگام پرداخت مقدارى از ثمن و به صورت نسیه باشد و زمانى هم براى پرداخت آن معیّن نشود و یا بصورت بیع سلف باشد ولى تمامى ثمن در مجلس بیع، نقد نباشد آن معامله، شرعا باطل است، البته در سلف معامله به همان مقدار که پول پرداخت کرده صحیح است ولى فروشنده مى‏تواند در همان مقدار هم معامله را به هم بزند.

س 1600: شخصى کالایى را از فرد دیگرى مى‏خرد به این شرط که بعد از مدّتى آن را تحویل بگیرد، امّا بعد از آنکه موعد مقرّر رسید کالاى مزبور ارزش مالى خود را از دست داده است، آیا خریدار مستحق عین کالاست یا آنکه باید قیمت آن را بگیرد؟

اگر معامله به نحو صحیح شرعى صورت بگیرد، خریدار مستحق عین آن مبیع است مگر آنکه از مالیّت افتادن آن کالا بطور کلى، عرفا تلف محسوب شود که به این ترتیب بیع بر اثر آن خود بخود فسخ مى‏شود و فروشنده باید ثمن را به خریدار برگرداند.

 
login